Pomaganie i angażowanie się w działalność charytatywną to niewątpliwie jedno z najszlachetniejszych przedsięwzięć, jakie możemy podjąć. Jednym z popularnych sposobów realizacji takiego zaangażowania jest powołanie fundacji. Jednak co, jeśli nie mamy zespołu współzałożycieli i chcielibyśmy działać samodzielnie? Odpowiedzią na to pytanie jest fundacja jednoosobowa. Fundacja kojarzy się z dobroczynnością i działaniami charytatywnymi, jednak nie wszyscy wiedzą, że może również prowadzić działalność gospodarczą. Zatem, jak założyć fundację jednoosobową?
Czym jest fundacja jednoosobowa?
Fundacja jest osobą prawną, czyli odrębnym podmiotem w obrocie prawnym. Fundację zakładać może jedna osoba lub więcej osób niż jedna. Liczba założycieli nie ma tu więc większego znaczenia. Fundacja jednoosobowa oznacza w zasadzie, że ma ona jednego założyciela. Z chwilą założenia fundacji, staje się ona instytucją odrębną od założyciela. Ma to pewne, określone konsekwencje.
Zalety i wady fundacji jednoosobowej
Zalety fundacji jednoosobowej to:
- nieograniczona kontrola (jedyny założyciel ma pełną kontrolę na działalność fundacji, decyzje podejmuje samodzielnie),
- szybka i dość prosta procedura zakładania fundacji.
Wśród wad wskazać należy brak zespołu (a więc mniejsze możliwości wymiany pomysłów i współpracy) oraz ograniczona skalowalność (w miarę rozwoju działań, fundacja może napotkać na ograniczenia związane z zasobami finansowymi i ludzkimi). Przejdźmy do procesu, jak założyć fundację jednoosobową.
Przeczytaj także, jak przekształcić spółkę cywilną w jawną.
Jak założyć fundację jednoosobową z pomocą prawnika?
Fundacja jednoosobowa to rodzaj fundacji, która jest zakładana i prowadzona przez jedną osobę – fundatora. W takim przypadku fundator jest jedynym inicjatorem powołania fundacji, przekazuje jej majątek oraz określa cele i zasady jej działania w statucie. Mimo że fundacja jest zakładana przez jedną osobę, nadal posiada osobowość prawną i funkcjonuje jako niezależny podmiot prawny.
Na pytanie, jak założyć fundację z pewnością odpowie Ci prawnik, a także pomoże w zrozumieniu wszystkich wymaganych procedur i dokumentów. Oto kilka kroków, które należy podjąć, aby założyć fundację z pomocą prawnika:
- zdefiniowanie celów fundacji – zanim zaczniesz formalności prawne, musisz określić cele swojej fundacji, ponieważ to będzie stanowić podstawę dla wszystkich działań w przyszłości,
- wybór nazwy fundacji – wybierz nazwę dla fundacji, która jest unikalna i nie jest już zarejestrowana przez inną organizację,
- przygotowanie dokumentów założycielskich – to obejmuje statut (lub umowę), który określa cele fundacji, zasady funkcjonowania, sposób zarządzania i inne istotne informacje,
- złożenie dokumentów rejestracyjnych – zarejestruj swoją fundację w KRS.
Rola prawnika w tym procesie może być kluczowa. Przede wszystkim może on pomóc w zrozumieniu wszystkich wymogów prawnych dotyczących założenia fundacji. Prawnik może również pomóc w przygotowaniu dokumentów założycielskich, upewniając się, że zawierają wszystkie niezbędne informacje i są zgodne z prawem. Ponadto, prawnik może reprezentować Cię przed odpowiednimi urzędami i instytucjami w trakcie procesu rejestracji fundacji, co może zaoszczędzić Ci czas i zapewnić, że wszystkie formalności są dopełnione zgodnie z prawem.
Proces zakładania fundacji jednoosobowej
KROK 1: Sprecyzowanie celów i misji fundacji jednoosobowej – pierwszym krokiem w zakładaniu fundacji jednoosobowej jest sprecyzowanie celów i misji fundacji.
KROK 2: Określenie struktury organizacyjnej – trzeba zdecydować, jaka będzie struktura organizacyjna fundacji, zasady funkcjonowania i jakie składniki majątkowe zostaną przeznaczone na realizowanie tych celów i misji. Wszystkie te elementy umieszcza się w akcie założycielskim, który ma formę aktu notarialnego. W ramach aktu założycielskiego zasadne jest uchwalenie statutu fundacji.
Przepisy nie nakładają żadnych minimalnych wymagań co do składników majątkowych fundacji, choć oczywiście środki te przynajmniej w minimalnym zakresie powinny zapewniać realizację choćby jednego z celów.
Cel fundacji to wskazana w akcie założycielskim i statucie działalność non-profit, o dowolnym profilu np. wspieranie lokalnych inicjatyw. Może być ona szeroko ujęta, bo istotne jest określenie co ma czynić fundacja. Nie musi ona od razu prowadzić aktywności we wszelkich opisanych w akcie celach. Statut to ważny akt dla fundacji, gdyż na jego podstawie będzie ona działać.
KROK 3: Wskazanie siedziby i organów fundacji jednoosobowej – kluczowym organem jest oczywiście jest zarząd, który reprezentuje fundację. Zarząd może powoływać fundator. Oznacza to, że założyciel fundacji może być także jej jedynym członkiem zarządu. Istotne jest również określenie sposobu zmian statutu oraz mechanizmu związanego z podjęciem decyzji o jej rozwiązaniu i likwidacji.
KROK 4: Określenie prowadzonej działalności gospodarczej przez fundację – jeśli fundacja ma prowadzić także działalność gospodarczą, to taką możliwość należy przewidzieć w statucie założycielskim. Brak tego rodzaju zapisu uniemożliwia prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację.
Powstanie fundacji, poza aktem założycielskim, wymaga zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), co następuje za pośrednictwem właściwego dla siedziby fundacji sądu rejonowego, wydział gospodarczy – krajowy rejestr sądowy.
Zastanawiasz się, czy możliwe jest rozwiązanie spółki bez likwidacji? Przeczytasz o tym tutaj.
Kto może otworzyć fundację?
W Polsce swoją fundację może założyć jedna osoba lub grupa osób. Oto kilka podstawowych kategorii:
osoby fizyczne – jedna lub więcej osób fizycznych może założyć swoją fundację zarówno w celach charytatywnych, edukacyjnych, naukowych czy kulturalnych,
organizacje pozarządowe – istniejące organizacje pozarządowe, stowarzyszenia lub grupy społeczne również mogą założyć fundację w celu sformalizowania i rozszerzenia swojej działalności,
osoby prawne – podmioty takie jak spółki, korporacje, czy instytucje państwowe mogą również zakładać fundację,
firmy/przedsiębiorstwa – niektóre firmy lub przedsiębiorstwa decydują się na utworzenie fundacji jako część swojej działalności społecznej lub jako sposób na promowanie celów społecznych.
Niezależnie od tego, kto zakłada fundację, ważne jest, aby cele i działania fundacji były zgodne z przepisami prawnymi danego kraju oraz z misją i wartościami osoby lub organizacji zakładającej fundację.
Czy fundacja ma osobowość prawną?
Fundacja to organizacja pozarządowa, której celem jest realizacja określonych celów społecznych, charytatywnych, naukowych, kulturalnych, oświatowych, zdrowotnych, sportowych lub innych pożytków publicznych. W odróżnieniu od stowarzyszeń, które opierają się na członkostwie, fundacje są tworzone na bazie majątku przeznaczonego przez fundatora na realizację wybranych celów.
Fundacja w Polsce posiada osobowość prawną. Oznacza to, że jest samodzielnym podmiotem prawnym, który może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwanym. Aby uzyskać osobowość prawną, fundacja musi zostać zarejestrowana w KRS. Rejestracja obejmuje przygotowanie statutu, aktu założycielskiego oraz wniesienie funduszu założycielskiego, a następnie złożenie wniosku do sądu rejestrowego. Po wpisie do KRS fundacja może rozpocząć działalność, realizując swoje cele statutowe przy wykorzystaniu przekazanego majątku.
Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
Tak, fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale musi spełniać określone warunki. Przede wszystkim działalność gospodarcza fundacji musi być zgodna z jej celami statutowymi i powinna służyć ich realizacji. Dochody uzyskane z tej działalności muszą być przeznaczone na cele statutowe fundacji, a nie na zysk dla założycieli czy zarządu.
W statucie fundacji muszą być jasno określone formy działalności gospodarczej, które fundacja zamierza prowadzić. Ponadto, fundacja prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkom związanym z prowadzeniem księgowości, sprawozdawczości finansowej oraz rozliczaniem się z podatków.
Działalność gospodarcza fundacji może obejmować różne formy, takie jak prowadzenie sklepów, organizowanie wydarzeń, świadczenie usług czy sprzedaż produktów związanych z działalnością fundacji. Ważne jest, aby każda forma działalności gospodarczej była zgodna z przepisami prawa i służyła realizacji celów statutowych fundacji.
Prowadzenie działalności gospodarczej w ramach fundacji może być opłacalne i stanowić dodatkowe źródło finansowania realizacji celów statutowych. Jednak decyzja o prowadzeniu działalności gospodarczej powinna być starannie przemyślana i zgodna z misją oraz celami fundacji, co zdecydowanie pozytywnie wpłynie na wizerunek fundacji. Należy jednak pamiętać, że w niektórych branżach konkurencja może być duża, co może wpłynąć na rentowność prowadzonej działalności. Warto przeprowadzić analizę rynku i konkurencji, aby ocenić potencjalne szanse i zagrożenia.
Koszt założenia fundacji jednoosobowej
Wysokość opłaty za założenie fundacji jest zależna od tego, czy fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą. Jeżeli tak, opłata wyniesie 600 zł (500 zł za wpis, a 100 zł za ogłoszenie go w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Jeśli fundacja nie będzie prowadziła działalności gospodarczej, opłata wyniesie 250 zł.
W dniu uzyskania wpisu w KRS, powstaje fundacja jednoosobowa. I od tej chwili może ona funkcjonować w obrocie prawnym i dokonywać innych formalności (np. założyć rachunek bankowy, uzyskać NIP).
Mamy nadzieję, że wystarczająco przedstawiliśmy Państwu proces, jak założyć fundację jednoosobową. W przypadku dodatkowych pytań zachęcamy do kontaktu z specjalistami naszej Kancelarii Radców Prawnych.
Ile potrzeba pieniędzy na założenie fundacji?
W Polsce, aby założyć fundację, potrzebny jest fundusz założycielski, którego wysokość nie jest sztywno określona w przepisach prawa. Jednak, w praktyce, fundusz ten musi być wystarczający do realizacji celów statutowych fundacji.
W przypadku fundacji, które nie planują prowadzenia działalności gospodarczej, minimalny fundusz założycielski często wynosi symboliczne kwoty, na przykład 500 zł. W sytuacji, gdy fundacja zamierza prowadzić działalność gospodarczą, fundusz założycielski powinien być wyższy i odpowiednio dostosowany do zakresu planowanej działalności.
Oprócz funduszu założycielskiego należy uwzględnić także dodatkowe koszty związane z rejestracją fundacji, które obejmują:
- koszty notarialne – sporządzenie aktu założycielskiego oraz statutu w formie aktu notarialnego. Koszty te mogą wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od notariusza i lokalizacji,
- opłaty sądowe – opłata za wpis fundacji do KRS wynosi 500 zł i 100 zł za wpis do Monitora Sądowego i Gospodarczego. Dodatkowo jeśli fundacja nie będzie prowadziła działalności gospodarczej, musi zostać wpisana do rejestru stowarzyszeń i innych organizacji społecznych kosztem 250 zł. Jeśli będzie jednak prowadzona działalność, konieczna jest opłata 600 zł,
- koszty administracyjne – inne koszty związane z przygotowaniem dokumentów, konsultacjami prawnymi, doradztwem czy ewentualnymi opłatami za usługi księgowe.
Podsumowując, minimalna kwota potrzebna na założenie fundacji w Polsce, uwzględniając fundusz założycielski i podstawowe koszty rejestracyjne, może wynosić około 1000-2000 zł, jednak w praktyce, w zależności od zakresu działalności i potrzeb fundacji, kwota ta może być wyższa.
Jak widzisz, założenie fundacji jednoosobowej wymaga dopełnienia wielu formalności. Choć możliwe jest samodzielne przeprowadzenie tego procesu, współpraca z prawnikiem może znacząco ułatwić całą procedurę i zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami prawa. Prawnik może służyć fachowym doradztwem w kwestiach związanych z przygotowaniem aktu założycielskiego, sporządzeniem statutu oraz przeprowadzić przez proces rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Współpraca z profesjonalistą może również pomóc w uniknięciu potencjalnych pułapek prawnych oraz zminimalizować ryzyko błędów formalnych, które mogłyby opóźnić rejestrację fundacji. Dzięki wsparciu prawnika fundator może mieć większą pewność, że wszystkie wymagania prawne zostaną spełnione w prawidłowy sposób, co pozwoli fundacji na rozpoczęcie działalności w sposób zgodny z prawem i z pełnym zaufaniem otoczenia.
Sprawdź również zakładanie spółek Toruń.
Statut fundacji jednoosobowej
Statut fundacji jednoosobowej to dokument, który reguluje zasady funkcjonowania fundacji, której założyciel jest tylko jeden. Jest to ważny dokument, który powinien zawierać szczegółowe informacje dotyczące celu fundacji, jej struktury, zasad działania oraz sposoby zarządzania. Dokładnie w statucie fundacji jednoosobowej powinny zostać takie informacje jak:
- nazwa i siedziba fundacji – miejsce działalności fundacji powinno być jasno określone,
- cel fundacji – szczegółowe opisanie celów, które fundacja ma realizować. Cele te powinny być zgodne z prawem i mieć charakter społecznie użyteczny,
- majątek fundacji – źródła majątku fundacji, sposób zarządzania majątkiem oraz zasady gospodarowania funduszem,
- organy fundacji – np. zarząd, rada fundacji, ich kompetencji oraz sposobu powoływania i odwoływania członków. W fundacji jednoosobowej ta struktura jest zazwyczaj uproszczona, gdyż założyciel fundacji jest jedynym członkiem jej zarządu. Mimo to istnieje możliwość powierzenia niektórych zadań pracownikom fundacji,
- sposób reprezentacji fundacji – kto i w jaki sposób reprezentuje fundację na zewnątrz (np. jednoosobowo lub w imieniu zarządu),
- zasady zmiany statutu – procedura, według której statut może być zmieniany. Wszystkie decyzje podejmowane są przez założyciela fundacji, co oznacza, że ma on pełną kontrolę nad organizacją, jednak powinno to się odbywać w sposób realizujący cele fundacji. Priorytetem wszelkich zmian i podejmowanych decyzji powinno być dobro społeczności, której fundacja ma służyć.
- zasady rozwiązania fundacji – określenie warunków, na jakich fundacja może być rozwiązana oraz sposób podziału jej majątku po rozwiązaniu,
- postanowienia końcowe – inne przepisy, które mogą być istotne dla funkcjonowania fundacji. Pod uwagę należy brać przyszłość fundacji i kontynuację działalności. Kluczową kwestią, która powinna zostać zawarta w statucie to zarządzanie fundacją w przypadku choroby lub śmierci założyciela.
Kluczowe jest, aby status był sporządzony w sposób jasny i precyzyjny, a także zgodny z ustawą o fundacjach oraz innymi obowiązującymi przepisami prawa. Przygotowanie statutu fundacji jednoosobowej najlepiej jest skonsultować z prawnikiem, aby upewnić się, że wszystkie wymagane elementy zostały uwzględnione i że dokument jest zgodny z przepisami prawa.
FAQ
1. Czy jedna osoba może założyć fundację?
Tak, jedna osoba może założyć fundację. W polskim prawie fundację jednoosobową zakłada jedna osoba fizyczna, która jest fundatorem. Taka fundacja działa na podstawie statutu, który określa jej cele, zasady funkcjonowania oraz sposób zarządzania. Fundacja jednoosobowa jest często zakładana przez osoby, które chcą realizować określone cele społeczne, charytatywne lub inne, ale nie mają zamiaru tworzyć fundacji z wieloma założycielami.
2. Czy można zarobić na prowadzeniu fundacji?
W prowadzeniu fundacji głównym celem jest realizacja celów statutowych, a nie osiągnięcie zysku. Jednak prowadzenie fundacji nie musi oznaczać całkowity brak dochodów. Fundacje mogą zarabiać pieniądze na swojej działalności, ale dochody te muszą być przeznaczone na cele statutowe fundacji. Mogą to być darowizny, dotacje, składki, wpływy z organizowanych wydarzeń czy działalności gospodarczej, o ile jest ona zgodna z celami fundacji.
3. Jak założyć jednoosobową fundację?
Aby założyć jednoosobową fundację, należy sporządzić statut określający cele, zasady funkcjonowania oraz strukturę fundacji. Następnie trzeba złożyć wniosek o rejestrację fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), dostarczając wymagane dokumenty, w tym statut oraz dowód wniesienia funduszu założycielskiego. Po zarejestrowaniu fundacji i uzyskaniu numeru KRS, można rozpocząć działalność zgodnie z zapisami statutu.
4. Czy fundacja musi płacić ZUS?
Fundacja, jako organizacja pozarządowa, nie jest zobowiązana do opłacania składek na ZUS za samego siebie. Jednak jeśli fundacja zatrudnia pracowników, musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za swoich pracowników, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy. Dotyczy to zarówno składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, jak i zdrowotne.
5. Jakie podatki płaci fundacja?
Fundacja, podobnie jak inne organizacje, musi przestrzegać przepisów podatkowych. Oto główne podatki, które mogą dotyczyć fundacji:
- CIT – fundacje muszą płacić CIT od dochodów z działalności gospodarczej, jeśli takie prowadzą.
- VAT – fundacje mogą być zobowiązane do płacenia VAT, jeśli prowadzą działalność gospodarczą, która nie jest zwolniona z VAT.
- podatek od nieruchomości – jeśli fundacja posiada nieruchomości, może być zobowiązana do płacenia podatku od nieruchomości, z wyjątkiem nieruchomości wykorzystywanych na cele statutowe, które mogą być zwolnione z tego podatku.
- podatek od darowizn – fundacje mogą być zobowiązane do rozliczania podatku od darowizn, chociaż często korzystają ze zwolnień lub ulg w tym zakresie.